Vërtetim i të drejtës së pronësisë në bazë të trashëgimisë dhe mbajtjes

 

Vërtetim i të drejtës së pronësisë në bazë të trashëgimisë dhe mbajtjes

 

Përshkrimi i rastit:

Paditësi - kundër i padituri M.T ka paraqitur padi për vërtetimin e pronësisë, kundër të paditurës - kundërpaditëses Drejtoria e Rrugës së Kosovës, me të cilën ka kërkuar që të vërtetohet se në bazë të trashëgimisë dhe në bazë të mbajtjes është pronar i pjesës së ngastrës nr , dhe pjesës së ngastrës nr , në sipërfaqe prej 0.08.06 ha, fleta poseduese nr       ZK                                .

E paditura-kundërpaditësja ka paraqitur kundërpadi, kundër paditësit-kundër të paditurit me të cilën ka kërkuar që të vërtetohet se ngastra kadastrale nr , në sipërfaqe prej 0.11.40 ha, fleta poseduese, në rrugën regjionale R-        , në anën e  majtë  të  drejtimit  të  rrugës          ,  udhëkryqi    ,                  dhe

               , është pronë shoqërore e Drejtorisë së Rrugës në Kosovë, dhe se i takon brezit rrugor të kësaj rruge.

 

Aktgjykimi i Gjykatës Komunale C. nr. 29/2003, i datës 14.11.2003

Gjykata e shkallës së parë duke vendosur lidhur me kërkesëpadinë e paditësit - kundër të paditurit dhe kundërpadisë së të paditurës - kundërpaditëses, pas shqyrtimit dhe administrimit të provave ka ardhur në përfundim se padia e paditësit - kundër të paditurit është e bazuar, ndërsa kundërpadia e të paditurit- kundërpaditëses është e pabazuar, dhe ka vendosur:

“APROVOHET kërkesëpadia e paditësit si e bazuar, dhe VËRTETOHET se paditësi në bazë të trashëgimisë si dhe në bazë të mbajtjes është pronar i pjesës së ngastrës nr     , dhe pjesës së ngastrës nr     , në sipërfaqe prej 0.08.06 ha, fleta poseduese nr       ZK          ”

 

 

“REFUZOHET KUNDËRPADIA E të paditurës-kundërpaditëses me të cilën ka kërkuar që të vërtetohet se ngastra kadastrale nr        , në sipërfaqe prej

0.11.40 ha, fleta poseduese, në rrugën regjionale R - , në anën e majtë të drejtimit të rrugës Klinë, udhëkryqi Prishtinë, Gjakovë dhe Pejë, është pronë shoqërore e Drejtorisë së Rrugës në Kosovë, dhe se i takon brezit rrugor të kësaj rruge”

Në arsyetim të aktgjykimit ka theksuar se, nga raporti i ekspertit të gjeodezisë është vërtetuar se me ndërrimin e rrugës së asfaltuar       -       , ngastra nr        , në vitin 1972, në bazë të regjistrit të ndërrimeve   , dhe vendimit të Kuvendit të Komunës së  , është eksproprijuar pjesa e ngastrës nr  , në sipërfaqe prej 0.12.21 ha, dhe pjesa e ngastrës nr    , në sipërfaqe prej 0.30.43 ha, në dobi të        - për rrugë magjistrale dhe regjionale në                        , sipas fletës poseduese nr       ZK                                       . Ka shtuar se në këtë rast është eksproprijuar edhe sipërfaqja kontestuese nga paditësi - kundër i padituri, e cila sipërfaqe gjendet jashtë trupit të ngastrës, gjegjësisht brezit të sigurimit të rrugës, ashtu që përball ngastrës nr      , ka sipërfaqen prej 0.02.80 ha, ndërsa përball ngastrës nr        ka sipërfaqen prej 0.08.60 ha.

Eksperti po ashtu kishte deklaruar se në bazë të vendimit mbi eksproprijimin, figuron se nga ngastra nr , eksproprijohet sipërfaqja prej 0.12.54 ha, dhe nga ngastra nr _, eksproprijohet sipërfaqja prej 0.28.46 ha, ashtu që kjo e fundit faktikisht është eksproprijuar për 0.01.97 ha, më shumë se sipas vendimit. Po ashtu  eksperti  kishte  konstatuar  se  me  shikimin  e  planit  detal  nr          ZK

               , vërehet se është eksproprijuar edhe një sipërfaqe e konsiderueshme nga të dy ngastrat nr. 18/1 dhe nr. 26, edhe jashtë brezit të sigurimit të rrugës

        - . Andaj gjendja e tanishme është se në emër të , për rrugë magjistrale dhe regjionale, udhëhiqet ngastra nr _, me kulturë rrugë, në sipërfaqe prej 3.51.19 ha, fleta poseduese nr       ZK    , ndërsa ngastra nr.      , me kulturë arë e klasit të II-të, në sipërfaqe prej 0.28.63 ha, dhe ngastra nr , me kulturë arë e klasit të II-të, në sipërfaqe prej 0.47.07 ha, sipas fletë posedimit nr       ZK                 , udhëhiqen në emër të paditësit.

Gjykata ka shtuar se paditësi asnjëherë nuk ka marrë kompensim në të holla për këtë patundshmëri të eksproprijuar dhe se babai i paditësit, vetëm se ka vënë nënshkrimin në procesverbal, ndoshta edhe pa e ditur fare se për çka po nënshkruan.

Ka shtuar se nuk është kontestuese se paditësi gjithnjë e ka shfrytëzuar dhe ende e shfrytëzon patundshmërinë kontestuese, sepse të njëjtën e konsideron si të

 

 

veten dhe nuk ia konteston të paditurës pjesën e patundshmërisë përskaj rrugës së asfaltuar, mirëpo gjykata ka vërtetuar se paditësi të njëjtën patundshmëri kontestuese e mbanë në mënyrë të papenguar nga askush për më tepër se 30 vjet, për çka edhe mbajtja me mirëbesim e kësaj paluajtshmërie është marrë si bazë për aprovimin e kërkesëpadisë së paditësit, sepse paditësi deri më tani nuk e ka ditur se e njëjta evidentohet në emër të të paditurës.

Sa i përket kundërpadisë së të paditurës-kundërpaditëses, të njëjtën gjykata e ka refuzuar si të pabazuar, me arsyetim se pas nxjerrjes së provove dhe analizimit të të gjithave veç e veç, ka ardhur në përfundim se e kundërpadia duhet të refuzohet si e pabazuar dhe e pa argumentuar me provat e nxjerra.

 

Aktgjykimi i Gjykatës së Qarkut, Ac. nr. 19/2006, i datës 10.12.2007

Gjykata e Qarkut si gjykatë e shkallës së dytë pas vlerësimit të pretendimeve ankimore lidhur me aktgjykimin e atakuar, kishte gjetur se ankesa e të paditurës është e bazuar, duke e ndryshuar aktgjykimin e gjykatës së shkallës së parë, ashtu që kërkesëpadinë e paditësit-kundër të paditurit e ka refuzuar në tërësi si të pabazuar, ndërsa kundërpadinë e të paditurës-kundërpaditëses e ka hedhur poshtë si të palejuar.

Në arsyetim të aktgjykimit ka theksuar se aktgjykimi i atakuar në pikën I të dispozitivit nuk është marrë në shkelje thelbësore të dispozitave të procedurës kontestimore nga neni 354 paragrafi 2 të LPK-së, për të cilat gjykata ankimore kujdeset sipas detyrës zyrtare, po ashtu gjendja faktike është vërtetuar në mënyrë të drejtë dhe të plotë, mirëpo nga kjo gjendje e vërtetuar faktike, gabimisht është zbatuar e drejta materiale për çka është dashur që në kuptim të nenit 373 paragrafi 1 pika 4, të LPK-së, të ndryshohet aktgjykimi i atakuar në pikën I të dispozitivit, ngase nga provat e administruara dhe të cilat ishin jo kontestuese, bindshëm është vërtetuar fakti vendimtar se patundshmëria kontestuese ka kaluar në pronësi shoqërore, në bazë të organit kompetent shtetëror të Komunës së                                                                                                               në vitin 1971, dhe që nga ky vit evidentohet si pronësi shoqërore në emër të të paditurës. Ka shtuar se në bazë të dispozitës së nenit 29 të Ligjit mbi Marrëdhëniet Themelore Pronësore-Juridike, parashihet se mbi sendin në pronësi shoqërore e drejta e pronësisë nuk mund të fitohet me parashkrim fitues, andaj është e vërtetë se në bazë të nenit 16 të Ligjit mbi Bazat e Marrëdhënieve Juridike Pronësore, është shlyer neni 29 i Ligjit mbi Marrëdhëniet Themelore Pronësore- Juridike, dhe kështu do të thotë që edhe te pronësia e pa transformuar mund të fitohet e drejta e pronësisë në bazë të parashkrimit fitues, mirëpo vlerësohet se kjo  dispozitë  aplikohet  prej  ditës  së  hyrjes  në  fuqi  të  Ligjit  mbi  Bazat  e

 

 

Marrëdhënieve Juridike-Pronësore, për shkak se asnjë ligj parimisht nuk ka veprim prapaveprues.

Tutje ka shtuar se në bazë të nenit 268 të Ligjit mbi Punën e Bashkuar parashihet se: “po që se paluajtshmëria është bërë pronë shoqërore pa bazë juridike, kthimi i së njëjtës mund të kërkohet në afat prej 5 vjetësh, duke filluar nga dita e marrjes në dijeni se është bërë pronë shoqërore, e më së voni në afat prej 10 vjetësh”, andaj në këtë çështje juridike paditësi kishte dijeni se paluajtshmëria lëndore i është eksproprijuar në vitin 1971, dhe që nga ky vit kalon në pronësi shoqërore, dhe se kthimin e të njëjtës nga çfarë do baze nuk e ka kërkuar në afatin e cekur, dhe se nuk e ka kërkuar anulimin në afatin e cekur me ligj.

Lidhur me hedhjen poshtë të kundërpadisë së të paditurës-kundërpaditëses, gjykata ka arsyetuar se deri te kjo vendosje ka ardhur për shkak se në bazë të nenit 187 të LPK-së, parashihet se paditësi me padi mund të kërkojë që gjykata të vërtetojë ekzistimin apo mosekzistimin e ndonjë të drejte ose raporti juridik, ose saktësinë, respektivisht pasaktësinë e ndonjë dokumenti, mirëpo padia për vërtetim mund të paraqitet kur është përcaktuar me dispozitë të veçantë, kur paditësi ka interes juridik, andaj në rastin konkret është vërtetuar në mënyrë të sigurt dhe nuk është fakt i kontestuar se paluajtshmëria kontestuese evidentohet si pronësi shoqërore, në emrin e kundërpaditëses, dhe mbi këtë bazë nuk ka interes juridik, përkatësisht nuk janë plotësuar kushtet ligjore të përcaktuara me nenin 187 të LPK-së, për paraqitjen e padisë për vërtetim.

 

Aktgjykimi i Gjykatës Supreme,  Rev. nr. 43/2011, i datës 08.04.2013

Gjykata Supreme duke vendosur sipas revizionit të paditësit, ka gjetur se i njëjti është i pabazuar, duke e vërtetuar kështu aktgjykimin e gjykatës së shkallës së dytë.

Në arsyetim të aktgjykimit ka theksuar se pretendimet e paditësit se gabimisht është zbatuar e drejta materiale, respektivisht dispozita e nenit 268 të Ligjit mbi Punën e Bashkuar, i ka vlerësuar si të pabazuara, duke marrë parasysh se sipas kësaj dispozite parashihet se: “po që se paluajtshmëria është bërë pronë shoqërore pa bazë juridike, kthimi i së njëjtës mund të kërkohet në afat prej 5 vjetësh, duke filluar nga dita e marrjes në dijeni se është bërë pronë shoqërore, e më së voni në afat prej 10 vjetësh”, andaj në rastin konkret paditësit ishte në dijeni për pronën e eksproprijuar që nga viti 1971, e që për këtë kohë i njëjti kthimin e pronës nuk e ka kërkuar nga çfarë do baze juridike.

 

 

Ka shtuar se nuk qëndrojnë as pretendimet tjera në revizion se është bërë shkelja e dispozitës së nenit 21 të Ligjit mbi Eksproprijimin, se ka munguar vullneti i pronarit për eksproprijim, si dhe nenit 20 të Ligjit mbi Marrëdhëniet Themelore Pronësore-Juridike, ngase duke pasur parasysh se paditësi asnjëherë nuk është thirrur në procedurë në këto rrethana, ndërsa nga ana tjetër nuk ka asnjë provë që do ta vërtetonte këtë rrethanë, andaj edhe gjykata e shkallës së dytë ka dhënë arsye të mjaftueshme, të cilat i pranon edhe gjykata e revizionit, dhe nuk ka nevojë të përsëriten

Komente përmbledhëse të vendimeve të rastit:

Në rastin e paraqitur me sipër kemi qëndrime të ndryshme të gjykatës së shkallës së dytë dhe të tretë në raport me përfundimin që ka dhënë gjykata e shkallës së parë.

Kontesti është mjaft interesant sepse është zhvilluar sipas padisë dhe kundërpadisë. Paditësi ka kërkuar vërtetimin e të drejtës së pronësisë me parashkrim fitues në pronën shoqërore, ndërsa e paditura ka kërkuar të vërtetohet pronësia në pjesën e kërkuar nga paditësi.

Gjykata e shkallës së parë ka arsyetuar së kërkesëpadia e paditësit është e bazuar për shkak se prona i është shpronësuar edhe në pjesën e brezit të rrugës e cila mbahet në posedim nga paditësi, dhe për këtë rrethanë ka nxjerrë edhe ekspertizën e gjeodezisë. Ka theksuar se prona e shpronësuar nuk i është kompensuar paditësit, dhe duke qenë se i njëjti e mbanë në posedim për më shumë se 30 vite, i njëjti e ka fituar të drejtën e pronësisë me parashkrim fitues, për çka edhe ka vendosur me aprovimin e kërkesëpadisë, ndërsa kundërpadinë e ka refuzuar.

Gjykata e shkallës së dytë në procedurën sipas ankesës e ka ndryshuar aktgjykimin e shkallës së parë duke e refuzuar kërkesëpadinë e paditësit si të pabazuar, ndërsa kundërpadinë e ka hedhur si të palejuar.

Arsyetimi i gjykatës së shkallës së dytë qëndron në atë se kërkesëpadia e paditësit është e pabazuar, për shkak se me parashkrim fitues nuk mund të fitohet e drejta e pronësisë në pronën shoqërore. Për këtë arsye i është referuar nenit 29 të Ligjit mbi Marrëdhëniet Themelore Juridike Pronësore, me të cilën dispozitë përcaktohet në mënyrë eksplicite se nuk mund të fitohet e drejta e pronësisë me parashkrim fitues.

Në kundërpadinë, respektivisht hedhjen e të njëjtës gjykata ankimore thekson se nga provat e administruara është vërtetuar se patundshmëria kontestuese është e

 

 

regjistruar si pronësi shoqërore, dhe në këtë kuptim të paditurës i mungon interesi juridik për padi vërtetimi - kundërpadia.

Interesi juridik nuk duhet të vlerësohet vetëm te padia vërtetuese, por duhet të vlerësohet për çdo kërkesë të palëve, dhe për çdo veprim të tyre. Mungesa e interesit juridik nënkupton palejueshmërinë e veprimit apo edhe të padisë.

Gjykata Supreme e Kosovës me aktgjykimin e saj e konfirmon qëndrimin e gjykatës së shkallës së dytë duke ritheksuar se patundshmëria kontestuese është shpronësuar në vitin 1971, dhe në rastin konkret kanë kaluar të gjitha afatet për rikthimin e të njëjtës. Në këtë kontekst, e pranon si të drejtë dhe të ligjshëm përfundimin e gjykatës së shkallës së dytë.

Praktika gjyqësore për rastet e shpronësimit dhe mos kompensimit ka qëndrim unik se prona e shpronësuar duhet të kompensohet, sidomos nëse me rastin e shpronësimit nuk është caktuar kompensimi, atëherë nuk ka as parashkrim të kërkesës, por rikthimi i pronës në kushte aktuale ligjore është i pamundshëm nëse kanë kaluar afatet e caktuara me ligj.