Vërtetim i së drejtës së shfrytëzimit në bazë të mbajtjes dhe ndërtimit

 

Vërtetim i së drejtës së shfrytëzimit në bazë të mbajtjes dhe ndërtimit

 

Përshkrimi i rastit:

Paditësi S.P, ka paraqitur padi për vërtetimin e së drejtës së shfrytëzimit në bazë të mbajtjes dhe ndërtimit, kundër të paditurës Komuna e                                                                    , me të cilën ka kërkuar që të vërtetohet se paditësi në bazë të mbajtjes dhe ndërtimit është shfrytëzues i tokës ndërtimore - një pjesë e ngastrës kadastrale nr        , fleta

poseduese nr

ZK  

, e cila gjendet në “             ”, Rr. “              ”,

nr      , nën ndërtesë - shtëpi familjare në sipërfaqe prej 117 m2, dhe nën oborr në sipërfaqe prej 64m2, në sipërfaqe të tërësishme prej 181 m2, e cila shtëpi është e ndërtuar në vitin 1984, sipas projektit të Planit Urbanistik të lagjes “  ”, në masë dhe kufi nga veriu 25.85 m, nga jugu 25.77 m, nga lindja 6.94 m, dhe nga perëndimi 7.02 m.

 

Aktgjykimi i Gjykatës Komunale C. nr. 161/2009, i datës 16.04.2010

Gjykata e shkallës së parë duke vendosur lidhur me kërkesëpadinë e paditësit, pas shqyrtimit dhe administrimit të provave ka ardhur në përfundim se e njëjta është e bazuar dhe ka vendosur:

“APROVOHET SI E BAZUAR kërkesëpadia e paditësit dhe VËRTETOHET

se paditësi në bazë të mbajtjes dhe ndërtimit është shfrytëzues i tokës ndërtimore

-    një  pjesë  e  ngastrës  kadastrale  nr.  5643/1,  fleta  poseduese  nr          ZK

               , e cila gjendet në “             ”, Rr. “

”, nr       , nën ndërtesë

-  shtëpi familjare në sipërfaqe prej 117 m2, dhe nën oborr në sipërfaqe prej 64 m2, në sipërfaqe të tërësishme prej 181 m2, e cila shtëpi është e ndërtuar në vitin

1984, sipas projektit të Planit Urbanistik të lagjes “

”, në masë dhe kufi

nga veriu 25.85 m, nga jugu 25.77 m, nga lindja 6.94 m, dhe nga perëndimi 7.02 m, dhe OBLIGOHET e paditura që ta pranojë dhe të lejojë që paluajtshmëria e cekur në sipërfaqe të regjistrohet në emër të S.P., si shfrytëzues i së njëjtës në Drejtori për Gjeodezi dhe Kadastër”

Gjykata në procedurën e provave të shqyrtimit kryesor ka administruar provat relevante dhe atë: shikimi në lutjen e parashtruar nga ana e paditësit për të paditurën - Komisionit për Shpalljen e Konkursit për dhënien e parcelave ndërtimore; listën poseduese nr        ZK   ; kopjen e planit për parcelën kadastrale nr , sipas fletë posedimit nr  ; është bërë shikimi në vendin e ngjarjes me ekspertin e gjeodezisë si dhe është lexuar konstatimi me shkrim i ekspertit të gjeodezisë.

 

 

Në arsyetim të aktgjykimit ka theksuar se kërkesëpadia e paditësit është e bazuar për faktin se paditësi në vitin 1984, në mënyrë të rregullt është lajmëruar në konkurs - komision për dhënien e parcelave të Komunës së Prizrenit, dhe atë kërkesën e parë ka bërë me datë 20.06.1984, ndërsa kërkesën e dytë e ka bërë me datë 22.06.1984. Ka shtuar se paditësi në vitin 1984, i ka paguar BVI-së për banim shumën prej 50.000 dinarë, në emër të pjesëmarrjes në konkurs, dhe me datë 04.02.1985, në emër të punëve të kryera gjeodezike ka paguar 500 dinarë, dhe pasi që paditësi ka qenë i detyruar që të sigurojë familjen e tij, dhe pasi që nuk i janë përgjigjur në afat prej 30 ditëve sipas ligjit të atëhershëm, paditësi në parcelën lëndore në muajin shtator të vitit 1984, e ka ndërtuar shtëpinë dhe që nga atëherë jeton me familjen e tij, dhe se të njëjtën parcelë e shfrytëzon pa pengesë dhe është në posedim të së njëjtës, i pa penguar nga askush në shfrytëzimin e saj.

Gjykata ka shtuar se me dispozitat e nenit 28, paragrafit 4 është paraparë se: “mbajtësi me mirëbesim i sendit të paluajtshëm, mbi të cilën tjetri ka të drejtën e pronësisë, fiton të drejtën e pronësisë mbi këtë send me parashkrim fitues me kalimin e kohës prej 20 vjetësh”, andaj në rastin konkret janë përmbushur kushtet ligjore për fitimin e së drejtës së pronësisë me mbajtje dhe ndërtim, pra, baza ligjore, mbajtja me mirëbesim dhe kalimi i kohës së caktuar. Ka shtuar se bazën ligjore paditësi e ka përmbushur sepse në mënyrë të rregullt është lajmëruar në konkurs për dhënien e parcelave në Komunën e                               , dhe atë dy herë, dhe ka bërë pagesën sipas këtij konkursi. Paditësi është mbajtës me mirëbesim të paluajtshmërisë lëndore, sepse të njëjtën nuk e ka fituar në mënyrë joligjore, respektivisht nuk e ka fituar me dhunë, mashtrim, dhe se është në posedim të së njëjtës dhe shtëpinë e ka të ndërtuar në pjesën e kësaj parcele dhe e shfrytëzon pa pengesë, dhe po ashtu jeton me familjen e tij në shfrytëzim të kësaj paluajtshmërie. Ndërsa sa i përket kushtit të tretë, dhe atë kalimit të kohës së caktuar, ka shtuar se paditësi e ka përmbushur këtë kusht pasi që paluajtshmërinë lëndore me oborr e ka ndërtuar në pjesën e parcelës në sipërfaqe prej 118 m2, në vitin 1984, dhe e shfrytëzon më shumë se 20 vjet, afat ky i paraparë për mbajtje në kuptim të nenit 28 paragrafi 4 të LMTHPJ-së.

Lidhur me pretendimet e të paditurës se nuk mund të fitohet e drejta në pronësisë në paluajtshmëritë në pronësi shoqërore, të njëjtat pretendimet gjykata i ka vlerësuar si të pabazë, sepse në vitin 1996 është ndryshuar Ligji për Marrëdhëniet Themelore Pronësoro-Juridike, dhe me këtë është shlyer neni 29, i cili më herët nuk e ka lejuar fitimin e pronësisë në pronën shoqërore me mbajtje, ashtu që mund të fitohet e drejta e pronësisë edhe në pronësi, e cila është pronë shoqërore

 

 

në bazë të mbajtjes. Ka shtuar se gjithashtu paditësi ka fituar të drejtën në shfrytëzim në bazë të ndërtimit dhe investimit, sepse paditësi ka qenë ndërtues me mirëbesim dhe objekti ndërtimor - shtëpia e paditësit e cila është e ndërtuar në pjesën e parcelës së cekur, vlen më shumë se vet toka, ashtu që objekti ndërtimor së bashku me tokën mbi të cilën është ndërtuar objekti i takojnë paditësit në këtë rast si pronar të së njëjtës, andaj ka shtuar se e paditura detyrohet që ta lejojë paditësin që shtëpinë e cekur me oborr në sipërfaqe të cekur të regjistrohet në emër të shfrytëzuesit në Drejtori për Gjeodezi dhe Kadastër.

Aktgjykimi i Gjykatës së Qarkut, Ac. nr. 490/2010, i datës 05.12.2012

Gjykata e Qarkut si gjykatë e shkallës së dytë, pas vlerësimit të pretendimeve ankimore lidhur me aktgjykimin e atakuar kishte gjetur se ankesa e të paditurës është e pabazuar.

Në arsyetim të aktgjykimit ka theksuar se meqenëse aktgjykimi i atakuar është prishur më tepër se dy herë, dhe prapë nuk kemi vërtetim të plotë të gjendjes faktike, duke pasur parasysh dispozitat ligjore të parapara me nenin 190 të LPK- së, gjykata ankimore ka vendosur që të caktojë shqyrtimin e çështjes drejtpërdrejtë, ashtu që me datë 05.12.2012, ka caktuar shqyrtimin dhe në prezencën e palëve, gjykata ankimore bëri shikimin, leximin dhe vlerësimin e të gjitha provave që janë administruar nga gjykata e shkallës së parë, e të cilat gjenden në shkresat e lëndës. Ka shtuar se me rastin e shqyrtimit të kësaj çështje, kjo gjykatë bëri vlerësimin e raportit të shkruar, bëri shikimin e skicës së përpiluar dhe njëherësh bëri vlerësimin e sqarimeve që ka dhënë eksperti i angazhuar në këtë çështje, i cili edhe gjatë shqyrtimit të çështjes në gjykatën ankimore kishte deklaruar se me daljen në vend shikim ka konstatuar se vërtetë paditësi ka ndërtuar objektin - shtëpinë për banim në të cilën jeton, dhe me këtë objekt i njëjti e ka nxënë sipërfaqen prej 117 m2, duke shfrytëzuar edhe pjesën tjetër të oborri në sipërfaqe prej 64 m2, që është si pjesë e domosdoshme për shfrytëzimin normal të objektit të ndërtuar - shtëpisë së tij P+2K, dhe se ky ndërtim ndodhet në lagjen “                   ”, saktësisht në vendin trualli ndërtimor nr , e cila paluajtshmëri evidentohet në ngastrën kadastrale nr , fleta poseduese nr        ZK  .

Ka shtuar se kolegji i gjykatës ankimore pas vlerësimit të të gjitha provave të administruara, fakteve të vërtetuara dhe me zbatimin e dispozitave ligjore të parapara me nenin 24 të Ligjit mbi Marrëdhëniet Themelore Pronësoro-Juridike, ligj ky i zbatuar në këtë çështje juridike, ka konstatuar se paditësi në bazë të ndërtimit e ka fituar të drejtën e pronësisë në paluajtshmërinë kontestuese, dhe

 

 

atë me arsyetim se me nenin e cituar 24 të LMTHPJ-së, përcaktohet se: “personi që mund të jetë bartës i së drejtës së pronësisë, e që ndërton ndërtesën ose godinën tjetër (objektin e ndërtimit), në tokën mbi të cilën tjetri ka të drejtën e pronësisë (ndërtuesi) fiton të drejtën e pronësisë edhe mbi tokën në të cilën është ndërtuar objekti ndërtimor si dhe mbi tokën që është e domosdoshme për përdorimin e rregullt të këtij objekti ndërtimor, kurse pronari i tokës ka pasur dijeni për ndërtimin dhe nuk ka kundërshtuar menjëherë. Në rastin nga paragrafi 1 i këtij neni pronari i tokës ka të drejtën që brenda tri vitesh nga dita kur ka mësuar për ndërtimin e përfunduar po jo më vonë se dhjetë vite pas ndërtimit të përfunduar, të kërkojë që ndërtuesi t’ia kompensojë vlerën e tokës në lartësinë e çmimit të qarkullimit në kohën kur është marrë vendimi gjyqësor”. Po ashtu ka theksuar se edhe në dispozitat e nenit 25 të të njëjtit ligj është paraparë mundësia ligjore që pronari i tokës ka mundur të kërkojë po që se në të njëjtën pasuri të tij ndërton jo pronari, dhe se në rastin konkret e paditura nuk i ka shfrytëzuar me kohë këto të drejta, nga fakti se paditësi ka ndërtuar në tokën e huaj- patundshmërinë që është pronë e të paditurës.

 

Aktvendimi i Gjykatës Supreme Rev. nr. 173/2013, i datës 20.06.2013

Gjykata Supreme, duke vendosur sipas revizionit të të paditurës, të njëjtin e ka hedhur pasi ka gjetur se është i palejuar, duke e vërtetuar kështu aktgjykimin e gjykatës së shkallës së dytë.

Në arsyetim të aktvendimit ka theksuar se sa i përket revizionit të të paditurës, Gjykata Supreme duke i aprovuar si të bazuara pretendimet e përgjigjes në revizion, konkludoi se i njëjti është i palejuar, për shkak se vlera e objektit të kontestit në padi është 50 euro, e pandryshuar asnjëherë më vonë, dhe se nuk i përgjigjet vlerës së kontestit mbi të cilën në kuptim të nenit 382 paragrafi 2 të LPK-së, do të ishte i lejuar revizioni. Ka shtuar se sipas dispozitës së nenit 382 paragrafi 2 të LPK-së, dhe nenit 211 paragrafi 2 të Ligjit të Ri të Procedurës Kontestimore, si dhe nenit 2 nën pika i), të Urdhëresës Administrative të UNMIK-ut, për valutën e lejuar në Kosovë, e cila ka hyrë në fuqi me 21 qershor 2001, revizioni nuk është i lejuar në kontestet pasurore-juridike, në të cilat kërkesëpadia ka të bëjë me kërkesat me para, me dorëzimin e sendit ose me kryerjen e ndonjë veprimi, nëse vlera e objektit të kontestit të cilën paditësi e ka përcaktuar në padi, nuk kalon shumën prej 1.600 DM, (800 euro), kur është paraqitur padia me datë 19.07.2007.

 

 

Komente përmbledhëse të vendimeve të rastit:

Në këtë rast, Gjykata Supreme e Kosovës e ka hedhur revizionin për shkak të vlerës se objektit të kontestit, megjithatë ky rast është përzgjedhur për këtë përmbledhje për shkak të natyrës se çështjes dhe për të treguar se mos kujdesi i palëve dhe i gjykatës në caktimin e vlerës se objektit të kontestit i privon palët nga mundësia e përforcimit të mjetit të jashtëzakonshëm të goditjes - revizionit.

Siç mund të vërehet nga paraqitja e rastit vlera e objektit të kontestit është përcaktuar në lartësi prej 50 euro, ndërsa vlera reale e objektit të kontestit është shumë herë me lartë, por mungesa e kujdesit të palëve dhe mos zbatimi i përgjegjësive ligjore nga na e gjykatës së shkallës së parë pamundëson shqyrtimin e çështjes në Gjykatën Supreme.

Vlera e objektit të kontestit është element i padisë i përcaktuar me ligj por nuk është kusht i domosdoshëm i padisë. Sipas kësaj edhe në rastet kur pala nuk e ka caktuar vlerën e objektit të kontestit gjykata nuk do ta hedh poshtë padinë dhe as nuk do t’ia kthejë paditësit padinë në përmirësim.

Në raste të tilla kur paditësi nuk e ka caktuar vlerën e objektit të kontestit, kur e ka caktuar të ultë ose si shumë të lartë, atëherë gjykata sipas detyrës zyrtare, apo sipas prapësimit të palës së paditur më se voni në seancën përgatitore e nëse nuk është mbajtur seanca përgatitore para së të filloj shqyrtimi kryesor do të caktoj në mënyrë të përshtatshme vlerën e objektit të kontesti duke i marrë parasysh rrethanat objektive (sidomos lartësinë e kërkesës).

Me dispozitën e nenit 36 të Ligjit për Procedurën Kontestimore është përcaktuar se: “Nëse paditësi nuk e ka përmendur fare vlerën e objektit të kontestit në padinë e paraqitur në gjykatë, apo nëse ai vlerën e tillë e ka caktuar tepër të lartë apo shumë më të vogël se që është ajo realisht, atëherë gjykata sipas detyrës zyrtare, apo sipas prapësimit të palës së paditur, më së voni në seancën përgatitore, e nëse kjo nuk është mbajtur, atëherë në seancën për shqyrtimin kryesor të çështjes juridike, por para se të fillojë shqyrtimi i çështjes kryesore, shpejtë dhe në mënyrë të përshtatshme do ta caktojë, përkatësisht do ta verifikojë saktësinë e vlerës së treguar në padi nga paditësi. Në rast të këtillë gjykata vendos me aktvendim kundër të cilit nuk lejohet ankimi”.

Në raste të tilla gjykata duhet të vendos me aktvendim ndaj të cilit nuk lejohet ankesë e veçantë.

 

 

Me ligj parashihet që kamatat, shpenzimet procedurale, penalitetet e kontraktuara dhe kërkesat tjera aksesore nuk merren parasysh me rastin e caktimit të vlerës së objektit të kontestit.

Në këtë rast gjykata e shkallës së parë nuk ka përmbushur përgjegjësitë ligjore për të caktuar vlerën e objektit të kontestit dhe për këtë arsyes ka mbetur si vlerë e objektit të kontestit vlera e caktuar nga paditësi në lartësi prej 50 euro, e që nuk e përmbush kushtin për t’u lejuar revizioni.

Është krejt e mundshme që sikur çështja të shqyrtohej edhe nga Gjykata Supreme e Kosovës ajo të kishte tjetër përfundim.

Përveç përgjegjësisë që ka gjykata e shkallës së parë për të caktuar vlerën e objektit të kontestit, e njëjta ka përgjegjësi për të vlerësuar edhe lejueshmërinë e revizionit dhe nëse gjen se është i palejuar të njëjtin ta hedhë. Në rastin konkret gjykata e shkallës së parë nuk e ka përmbushur asnjërin nga përgjegjësitë e cekura: atë të caktimit të vlerës së objektit të kontestit dhe atë të hedhjes se revizionit për shkak të palejueshmërisë.