Padi për vërtetimin e nulitetit të kontratës mbi ndërrimin e paluajtshmërisë

 

Padi për vërtetimin e nulitetit të kontratës mbi ndërrimin e paluajtshmërisë

 

Përshkrimi i rastit:

Paditësit Xh.B, N.B, B.B, G.B, Y.B, Sh.B, L.B, D.B dhe H.B, kanë paraqitur padi  për  vërtetimin  e  nulitetit  të  kontratës,  kundër  të  paditurës  Komuna  e

               , me të cilën kanë kërkuar që të vërtetohet se është nule kontrata mbi ndërrimin e paluajtshmërisë Leg. nr               , e legalizuar në gjykatë me datë 25.04.1961, e lidhur në mes paraardhësit të paditësve dhe të paditurës, me anë të të cilës është bërë ndërrimi i paluajtshmërisë, parcela kadastrale nr , me ngastrën nr       , dhe të obligohet e paditura që paditësve si trashëgimtar ligjor të të ndjerit Sh.B, t’ua dorëzojë në posedim dhe shfrytëzim të lirë këtë paluajtshmëri.

 

Aktgjykimi i Gjykatës Komunale C. nr. 177/2011, i datës 29.03.2012

Gjykata e shkallës së parë duke vendosur lidhur me kërkesëpadinë e paditësve, pas shqyrtimit dhe administrimit të provave ka ardhur në përfundim se e njëjta është e pabazuar dhe ka vendosur:

“VËRTETOHET se është NULE kontrata mbi ndërrimin e paluajtshmërisë zyr. Leg. nr     , e legalizuar në Gjykatë, me të cilën është bërë ndërrimi i paluajtshmërisë parcela kadastrale nr , arë e klanit të II-të, në vendin e quajtur “Pashallti”, në sipërfaqe prej 0.39.95 ha, e cila evidentohet sipas fletës poseduese nr         ZK , për parcelën kadastrale nr        me kulturë

 

 

kopsht i klasit të II-të, në sipërfaqe prej 0.22.95 ha, fleta poseduese nr        ZK

             , dhe të OBLIGOHET e paditura që paditësve si trashëgimtar ligjor të të ndjerit Sh.B, t’ua dorëzojë në posedim dhe shfrytëzim të lirë pjesën e parcelës kadastrale nr        , në sipërfaqe prej 18.52 ari”

Gjykata në procedurën e provave të shqyrtimit kryesor ka administruar provat relevante dhe atë: kontratën mbi ndërrimin e paluajtshmërisë Leg. nr                               _, të datës 25.04.1961; certifikatën e shërbimit kadastral; fletë posedimin nr          KK                                        _; aktgjykimin e plotfuqishëm C. nr.            , të datës 24.10.1997; procesverbalin e daljes në vendin e ngjarjes dhe konstatimin e ekspertit; certifikatën e vdekjes të Sh.B; certifikatën e kurorëzimit për Sh.B dhe të Xh.L; dhe certifikatat lindjes.

Në arsyetim të aktgjykimit ka theksuar se në bazë të kontratës mbi ndërrimin e paluajtshmërive është vërtetuar se paraardhësi i paditësve dhe e paditura kanë bërë ndërrimin e paluajtshmërive në atë mënyrë që paraardhësi i paditësve parcelën e tij nr , e ka ndërruar me parcelën e të paditurës nr , ndërsa nga aktgjykimi i plotfuqishëm i Gjykatës Komunale në                            , është vërtetuar se është  anuluar  kontrata  Leg.  nr         , e legalizuar në gjykatë me datë 20.11.1963, mbi shitblerjen e paluajtshmërisë (prona nr ,  e  marrë  me ndërrim), e lidhur në mes të paraardhësit të paditësve, dhe KBI “Progresi”, dhe me këtë aktgjykim është detyruar KBI “                    ”, që paraardhësit të paditësve t’ia kthejë në posedim parcelat kadastrale nr    _, nr    , dhe nr    _, ndërsa është refuzuar kërkesa për dorëzimin e parcelës kadastrale nr      , me arsyetim se e njëjta evidentohet në emër të të paditurës (KBI “_                                                                     ”, në këtë rast)¸ dhe se e paditura as që e shfrytëzon të njëjtën, por në të janë të ndërtuara objekte banesore të personave fizik të cilët kanë leje të rregullt ndërtimore për ndërtim, ndërsa i paraardhësi i paditësve pas marrjes së këtij aktgjykimi nuk ka kërkuar që e paditura KBI “            _”, në atë procedurë t’i bëjë kompensimin në të holla, për shkak të pamundësisë për kthimin e asaj që ka marrë nga paraardhësi i paditësve, kjo pasi që në dispozitat e nenit 104, paragrafit 1 të LMD-së, parashihet se: “në rast të nulitetit të kontratës secila palë kontraktuese ka për obligim t’ia kthejë palës tjetër çdo gjë që ka marrë në bazë të asaj kontrate, e nëse kjo nuk është e mundur ose nëse natyra e saj që është plotësuar, kundërshton kthimin, atëherë do të jepet kompensimi përkatës në të holla sipas çmimeve si në kohën e marrjes së vendimit gjyqësor, nëse ligji nuk parasheh diçka tjetër”, andaj në kuptim të kësaj dispozite e paditura KBI “   ”, ka qenë e obliguar ta kthejë paluajtshmërinë (ngastrën nr ),  sepse  restitucioni  si  pasojë  e nulitetit të kontratës nënkupton vendosjen e asaj gjendje në pronën e palëve e cila

 

 

ka qenë para lidhjes së kontratës nule, andaj meqë kthimi i paluajtshmërisë nuk ka qenë i mundur, atëherë paraardhësi i paditësve ka pasur në dispozicion mundësi të tjera.

Ka theksuar se paditësit në rastin konkret në vend që të kërkojnë nga KBI “  _”, plotësimin e obligimit, pra me anë të padisë për prestim, të njëjtit kanë ushtruar padi të re me të cilën kërkojnë nulitetin e kontratës mbi ndërrimin e paluajtshmërisë e lidhur nga paraardhësi i paditësve (para se ky pronën e marrë

në ndërrimin nr      , nga e paditura t’ia shesë KBI “

Komuna e               .

”,), dhe e paditura

Andaj në rastin konkret gjykata kishte vlerësuar se paditësit nuk kanë pasur interes juridik për inicimin e këtij kontesti, sepse interesi juridik nuk krijohet nga marrëdhënia e nevojës dhe mënyrës së plotësimit të asaj nevoje, kjo pasi që paraardhësi i paditësve me vetë faktin e inicimit të procedurës për anulimin e

kontratës së shitblerjes (e lidhur me KBI “

”,), i njëjti me siguri është

pajtuar dhe ka qenë i kënaqur që tani është pasuri e tij prona e marrë në ndërrim nga e paditura, prandaj edhe ka pasur suksese në të. Ka shtuar se kërkesa nga kontesti i mëparshëm (procedura për anulimin e kontratës mbi shitblerjen), nga ky kontest tani, nuk është identik, por esenca e kontestit është e njëjtë, pasi që paditësit kërkojnë që ta realizojnë të drejtën e vetë nga ndonjë ngjarje e më hershme në jetën e tyre, të cilën të drejtë e ka realizuar paraardhësi i tyre në kontestin paraprak, andaj edhe rrjedhë përfundimi se paditësit nuk kanë interes juridik që në kontestin e ri të parashtrojnë kërkesa të cilat janë trajtuar në procedurat e mëparshme.

 

Aktgjykimi i Gjykatës së Apelit, Ac. nr. 1620/2014, i datës 13.03.2017

Gjykata e Apelit si gjykatë e shkallës së dytë, pas vlerësimit të pretendimeve ankimore lidhur me aktgjykimin e atakuar kishte gjetur se ankesa e të paditësve është e pabazuar.

Në arsyetim të aktgjykimi ka theksuar se vendimi i gjykatës së shkallës së parë është i drejtë dhe i ligjshëm, dhe i njëjti ka mbështetje në shkresat e lëndës dhe në dispozitat ligjore, ndërkohë që janë dhënë arsye të justifikueshme të cilat i pranon edhe gjykata ankimore. Ka shtuar se nuk qëndrojnë pretendimet ankimore të paditësve, pasi që gjykata e shkallës së parë nuk ka bërë shkelje esenciale të dispozitave të procedurës kontestimore, dhe po ashtu edhe e drejta materiale është zbatuar drejtë për të cilat gjykata ankimore kujdeset sipas detyrës zyrtare.

 

 

Aktvendimi i Gjykatës Supreme Rev. nr. 144/2017, i datës 27.06.2017

Gjykata Supreme, duke vepruar sipas revizionit të paditësve, ka gjetur se i njëjti është i bazuar, ashtu që aktgjykimet e gjykatave të instancave më të ulëta i ka prishur, duke e kthyer çështjen në gjykatën e shkallës së parë në rigjykim dhe vendosje.

Në arsyetim të aktvendimit ka theksuar se nuk mund ta pranojë një përfundim të tillë juridik të gjykatave të instancave më të ulëta si të drejtë dhe të ligjshëm, pasi që sipas vlerësimit të Gjykatës Supreme, aktgjykimet e cekura janë marrë në shkelje thelbësore të dispozitave të procedurës kontestimore nga neni 182 paragrafi 2 pika n), e LPK-së, ndërsa aktgjykimi gjykatës së shkallë së dytë është marrë në shkelje nga neni 194 lidhur me nenin 204 të LPK-së, dhe në zbatim të gabuar të së drejtës materiale, e që për pasojë gjendja faktike ka mbetur e pa vërtetuar në mënyrë të plotë, andaj edhe nuk ka kushte për ndryshimin e aktgjykimeve, prandaj edhe të njëjtat i ka prishur, duke e kthyer çështjen në rigjykim dhe vendosje.

Ka theksuar se gjykata e shkallës së dytë nuk i ka vlerësuar thëniet ankimore që kanë të bëjnë me shkeljet e dispozitave të procedurës kontestimore, dhe se aktgjykimi nuk përmban arsyet lidhur me pretendimet e paditësve përkitazi me nulitetin e kontratës. Ka shtuar se paditësit me padi kanë kërkuar vërtetimin e nulitetit të kontratës mbi ndërrimin (1961), dhe detyrimin që e paditura t’ua dorëzojë paluajtshmërinë në posedim, me pretendim se në kohën e lidhjes së kontratës ka munguar shprehja e lirë e vullnetit, ka pasur kërcënim, presion politik ndaj paraardhësit të paditësve për largim nga puna dhe partia, nga aktivistët e komitetit komunal, dhe nga organet e pushtetit të atëhershëm, mirëpo gjykata e shkallës së parë nuk ka dhënë deklarime, përfundim të saktë, të plotë, logjik dhe të drejtë, përkitazi me faktet relevante lidhur me ekzistimin ose jo të arsyeve për nulitetin, qoftë absolut apo relativ të kontratës mbi ndërrimin. Pra, nuk ka deklarim të gjykatave të instancave më të ulëta lidhur me atë se kontrata mbi ndërrimin e lidhur në vitin 1961, a është apo jo në kundërshtim me dispozitat imperative, rendin juridik, moralin, ose e njëjta është e lidhur me kërcënim, me mungesë të vullnetit etj. Me ç’rast duhet pasur parasysh rregullat e përgjithshme të të drejtës civile dhe afatet. Ka shtuar se nga shkresat e lëndës rezulton se objekt i këtij kontesti juridiko-civil është vërtetimi i nulitetit të kontratës mbi ndërrimin, dhe detyrimi i të paditurës për dorëzimin e paluajtshmërisë përkatëse, dhe jo kontrata mbi shitblerjen, me të cilën janë marrë në arsyetim gjykatat e instancave më të ulëta, dhe po ashtu objekt kontesti nuk ka qenë as aktgjykimi me të cilën

 

 

KBI  “              ”, ishte detyruar t’ia dorëzojë paraardhësit të paditësve paluajtshmërinë e marrë në ndërrim nga këtu e paditura, duke konstatuar pastaj se paditësit nuk kanë pasur interes juridik për inicimin e këtij kontesti.

Gjykata Supreme ka vlerësuar se në rastin konkret juridiko-civil kemi të bëjmë me padi ndryshimi (transformues-konstituiv), dhe me padi detyrimi (kondemnator), tek të cilat interesi juridik (për dallim nga padia vërtetimi), edhe supozohet, dhe në rastin konkret edhe ekziston dhe nuk ka nevojë as të provohet.

Në ri-procedurë e ka udhëzuar gjykatën e shkallës së parë që t’i mënjanojë të metat e sipër theksuara, t’i vlerësojë të gjitha provat duke i vënë në relacion krahasues veç e veç dhe të gjitha së bashku në kuptim të nenit 8 të LPK-së, me qëllim të vërtetimit të të gjitha fakteve relevante të vlefshme për gjykim të drejtë të kësaj çështje juridike, po ashtu të vërtetojë se a ekzistojnë ose jo shkaqet e nulitetit të kontratës mbi ndërrimin, dhe nga cilat arsye kërkohet nuliteti i kontratës (qoftë për pavlefshmëri absolute apo relative - afatet), dhe duke pasur parasysh edhe thëniet tjera në revizion, të marrë një vendim të drejtë dhe të ligjshëm.

 

Komente përmbledhëse të vendimeve të rastit:

Gjykata Supreme i ka prishur vendimet e gjykatave të instancave më të ulëta, nga shkaku se ka mos përputhje në mes të dispozitivit të aktgjykimeve dhe arsyeve të aktgjykimit, rrjedhimisht nuk ka arsye për faktet vendimtare dhe për normat e zbatuara në rastin konkret. Në këtë rast, është kërkuar anulimi i kontratës mbi ndërrimin e vitit 1961, mirëpo gjykata e shkallës së parë pavarësisht se ka vendosur për refuzimin e kërkesëpadisë, nuk ka dhënë arsye të qarta për faktet relevante që kanë dërguar deri te përfundimi se kërkesëpadia është e pabazuar.

Gjykata në raste të tilla duhet të paraqesë një analizë për pretendimet e palëve dhe për rrethanat se natyra e pretendimeve-kërkesave lidhet me shkaqet që kontratën potencialisht e bëjnë të rrëzueshme apo të anulueshme. Kjo është shumë me rëndësi për shkak se varësisht nga natyra e pretendimeve, gjykata duhet të ketë një vlerësim se pretendimet kualifikohen si rrethana për rrëzueshmërinë e kontratës apo si rrethana për anulimin e kontratës, kjo për shkak se varësisht nga konteksti i rrethanave përcaktohet në radhë të parë se kemi të bëjmë me një kërkesë që mund të parashkruhet apo me një kërkesë që nuk parashkruhet, pastaj kemi të bëjmë me rolin e gjykatës që sipas detyrës zyrtare të kujdeset për anulimin e  kontratës apo të vlerësojë vetëm pretendimet e palëve,

 

 

dhe rrjedhimisht kemi të bëjmë edhe me rrethanën se kush është i legjitimuar të kërkoj anulimin e kontratës, vetëm palët apo edhe subjektet e tjera.

Dështimi për të dhënë arsye për këto çështje ka qenë përcaktues për rikthimin e çështjes në rishqyrtim.